İran, 1953 yılında Başbakan Muhammed Musaddık’ın devrilmesiyle sonuçlanan darbedeki ABD rolü nedeniyle dava açtı. Davanın ilk duruşması, başkent Tahran’daki 55. Uluslararası Hukuk Mahkemesi’nde gerçekleştirildi. Duruşmaya, çok sayıda İran vatandaşı katılırken, Musaddık’ın torunu Mahmud Musaddık da hazır bulundu.
Mahkemede açıklama yapan Yargıç Mecid Hüseyinzade, davanın 20’den fazla eyaletten 402 binden fazla İran vatandaşı tarafından, aralarında ABD hükümeti ve yetkililerinin de bulunduğu 6 tüzel ve gerçek kişiye karşı açıldığını belirtti. Mahmud Musaddık ise sağlık sorunları nedeniyle açıklama yapamazken, yazılı mesajı oğlu Golamali Musaddık tarafından okundu. Mesajda, “Petrolün millileştirilmesi hareketi, ülkemizin bağımsızlık ve güçlenme yolunda büyük bir rol oynamaya devam etmektedir” ifadeleri yer aldı.
"Darbenin Hedefi İran'daki Egemenliği ABD'ye Devretmekti"
Davanın avukatlarından Şami Akdem, CIA'nın İngiltere'nin istihbarat servisleriyle işbirliği yaparak İran'ın meşru hükümetine karşı darbe planladığını öne sürdü. Akdem, darbenin amacının, İran’daki egemenliği İngiltere’den ABD’ye devretmek olduğunu ifade etti.
Petrolün Millileştirilmesi ve 1953 Darbesi
Muhammed Musaddık, 1951 yılında İran'ın petrol endüstrisini millileştirerek İngiltere'nin petrol üzerindeki kontrolünü sona erdirmişti. Bu adım, İngiltere ve ABD'nin tepkisini çekmiş ve Musaddık’ın devrilmesiyle sonuçlanan darbe planını hızlandırmıştı. CIA ve MI6 tarafından organize edilen "Ajax Operasyonu" darbesiyle, Musaddık devrilmiş ve İran petrolü yeniden yabancı kontrolüne geçmiştir.
İran, 1953 darbesinde ABD’nin ve İngiltere’nin rolü nedeniyle açtığı bu dava ile maddi ve manevi tazminat talep ediyor.