Kars Ani Ören Yeri'nde 8 noktada yürütülen kazı ve koruma çalışmalarında, Divin Kapısı Kaya Mescit olarak adlandırılan bölgede Anadolu'da Türkler tarafından inşa edilen ilk kaya mescidi olduğu düşünülen yapı gün yüzüne çıkarıldı. UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Ani Ören Yeri'nde bulunan bu mescit, açılışı yapılarak Kars turizmine kazandırıldı.
Kaya mescidinin açılışı Ani Ören Yeri'nde düzenlenen törenle gerçekleşti. Tören, Kuran-ı Kerim Tilaveti ile başladı. Mescidin açılışı; Kars Valisi Ziya Polat, Belediye Başkanı Prof. Dr. Ötüken Senger, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Selçuk Ural, Ani Kazı Kurulu Başkanı Doç. Dr. Muhammed Arslan, İl Emniyet Müdürü Mehmet Ömür Saka, İl Jandarma Komutanı Albay Fatih Cemal Kiper, İl Kültür Müdürü Hayrettin Çetin ve davetliler tarafından yapıldı.
Ani Ören Yeri Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammed Arslan, açılışta yaptığı konuşmada, "Bu mağaralar ilk önce barınma amaçlı inşa edildi. Yani konut olarak yapıldılar. Ancak zamanla ihtiyaca göre bazen mezar oldular, bazen bir şapel ve bazen de bir mescide dönüştürüldüler. İşte burası da kazısını yaparak gün yüzüne çıkardığımız doğayla, insanla bin yıl sonra yeniden buluşturduğumuz bu alanda yine Ani’nin ilk çağlarına tanıklık eden önemli mekanlardan birisi oldu. Konut olarak inşa edildiğini düşündüğümüz burada 8 mekan mevcut, ancak bunların birisi, arkamda bulunan mekan ise muhtemelen Bağratlılar döneminde şapele dönüştürülmüş ve 1064 yılında Selçuklu fethi ile birlikte de kıble duvarına eklenen bir mihrap ile mescide dönüştürülmüş. Dolayısıyla Anadolu’da Türklerin inşa ettiği ilk mescitle karşı karşıyayız" dedi.
Kars Valisi Ziya Polat ise, "Ani’nin içerisindeki bu mescidi görünce önceliği buraya verdik. İlklerin şehrine bir ilk daha yakışır diye düşündük. Türklerin Anadolu’daki ilk mescidini turizme kazandırma, Türk tarihine kazandırmak için arkadaşlarımız 1,5 aydır burada çalışıyorlar. Buna biz şahidiz. Mermerlerin ortaya çıkmasında, mermerlerin yapılması, mağaraların temizlenmesi, bakımı, bu alanın ortaya çıkması büyük bir emeğin sonucudur. Emek eden herkese teşekkür ediyorum" ifadelerini kullandı.
Gün yüzüne çıkarılan kaya mescidi, davetliler tarafından gezildi. Ani Kazı Başkanı Doç. Dr. Muhammed Arslan, davetlilere kaya mescidi ve beraberindeki mağaralar hakkında bilgi verdi. Kaya mescidinin gün yüzüne çıkarılmasıyla birlikte Ani Ören Yeri'nde ziyaretçiler yeni bir rotaya kavuştu. Ani Ören Yeri'ndeki kazı çalışmaları devam ediyor.
