Iğdır’da yöresel yemeklerin önemli bir malzemesi olan evelik otu, hem besleyici hem de şifalı özellikleriyle dikkat çekiyor. Aktar Hacı Metin Derbendi, evelik otunun kültürlerindeki yerini ve son yıllarda karşılaşılan zorlukları şöyle anlattı: “Evelik, büyüklerimizden bize kalan yöresel aşımız olan evelik aşı dediğimiz bir yemekte kullanılır. Bu yemek özellikle kış aylarında soğuk algınlığına ve üşütmeye iyi gelir. Bedeni sıcak tutar ve kısa sürede şifa sağlar.”
Evelik Otu ve Faydaları
Evelik otu, kış aylarında beden sıcaklığını artırarak soğuk algınlığına karşı koruyucu etkisiyle biliniyor. Balgam söktürücü özelliklere sahip olan bu ot, eskiden Iğdır ve çevresindeki yaylalardan toplanıp pazarlara getirilirdi. Ancak son yıllarda yaylalarda ot toplayanların sayısının azalmasıyla eveliğe erişim zorlaştı.
Hacı Metin Derbendi, evelik otunun bir dönem bölgeye özgü bir başka kuzeni olan “Eleyiz” ile birlikte toplandığını ancak artık bu bitkiye erişimin de neredeyse imkânsız hale geldiğini belirtti: “Eleyiz diye bir kuzeni daha vardı ama artık kimse onu toplamıyor. Doğu Bayezid ve çevresi eveliği hâlâ tanıyor ama Anadolu’nun diğer bölgeleri de bu otun şifa özelliklerini yeni yeni keşfetmeye başladı.”
Dağların Eveliği Daha Lezzetli
Evelik otunun yaylalardan toplananlarının daha lezzetli olduğunu belirten Derbendi, ova eveliğinin aynı tadı vermediğini söyledi:“Yayladan toplanan eveliğin tadı daha farklıdır. Ova eveliği, dağ eveliği kadar lezzetli değildir. Eskiden köylüler yaylalardan dönüşte otları toplayıp getirir, satardı. Şimdi ise bu işi yapan neredeyse kimse kalmadı.”
Evelik Otunda Talep Çok, Ürün Yok
Evelik otuna halkın yoğun talebi olduğunu ancak toplama işinin azalması nedeniyle ürün bulmakta sıkıntı yaşadıklarını dile getiren Derbendi, şunları ekledi:“Eskisi gibi yaylalara çıkan gençlerimiz yok. Çalışan sayısı azalınca evelik otu da bulunamaz hale geldi. Bu durum hem bizim gibi aktarları hem de evelik aşı yapmayı seven halkımızı üzüyor.”