Birçok ülkenin eğitim müfredatında yer alan ilk yardım eğitimleri, Türkiye'de de giderek yaygınlaşıyor. Ancak kaza anlarında hayat kurtaran ilk yardım müdahalelerine ilişkin pek çok doğru bilinen yanlış da bulunuyor. Bayılan kişiye tokat atmak, çalışan kalbe kalp masajı yapmak, zehirlenen hastayı kusturmak, nefes borusu tıkanan birinin sırtına vurmak gibi yöntemlerle yapılan birçok ilk yardım uygulaması doğru olarak biliniyor. Olay yerinde telaş ve panik halinde yardım etme iç güdüsüyle yapılan ilk yardım uygulamalarının hastaların iyileşme sürecini uzatarak kalıcı hastalıklara sebep olabildiğini belirten İlk Yardım Uzmanı Şerife Özütemiz, “İlk yardımın öncelikle amaçları; hayat kurtarmak, ağrıyı hafifletmek, sonrasında durumu stabilize etmek, acil servise hazırlamak, psikolojik olarak destek vermek. Son madde çok önemli çünkü yardım eden kişinin de soğukkanlı olması gerekir. Enfeksiyon riskini azaltmak, kurtarma ve koruma, eğitici rol oynamak bunlar başlıca önemli noktalardır. Halk arasında tıkanma yaşayan kişilere genellikle sırtına vurma gibi müdahaleler ediliyor. Ama bu çok yanlış bir müdahaledir. Tıkanan kişiye hiçbir şekilde sırtına müdahale edilmemeli. Öksürmeye teşvik edilmeli. Eğer kişi öksüremiyorsa bir elinizi kişinin göğsüne koyarak öksürmeye teşvik edilmeli. Eğer ilk yardım biliyorsanız, ilk yardım sertifikanız varsa heimlich manevrası kullanılabilir” dedi.
“Omurilik zedelendiği zaman ciddi sakatlıklara neden olabilir”
İlk yardım uygulamalarında yanlış yapılan uygulamaların başında ise kazada yaralanmış kişiye yapılan yanlış müdahale olduğuna dikkat çeken İlk Yardım Uzmanı Özütemiz, “Çok yardımsever kişiler olduğumuz için kaza olsun veyahut herhangi bir ilk yardım müdahalesi olsun bu konularda yardıma koşarız. Ama bazıları çok bilinçsiz şekilde yapıyor. Özellikle kaza anında sıkışmış kazazedeyi karga tulumba çıkarıyorlar. Aslında bu olmaması gereken bir şey. Çünkü orada beyin, boyun veya omurilik zedelenmelerine neden olabilir. Omurilik zedelendiği zaman ciddi sakatlıklara neden olabilir” ifadelerini kullandı.
“Hastaya daha çok iyilik edeceğim derken kötülük etmiş olursunuz”
Halk arasında yanıklara evde yapılan hatalı müdahaleleri sıralayan Özütemiz, “Yanıklar üç derecede değerlendirilir. Birinci derece, ikinci derece ve üçüncü derece olmak üzere gruplara ayrılır. Yanık oluştuğunda ise evde yapılan hataların çoğu salça sürmek, diş macunu sürmek, yoğurt sürmek ve benzeri gibi bilinçsiz yöntemler ve bunlar enfeksiyona neden olabilir. Bunların yerine yanıklar 10 ila 20 dakika tazyiksiz ve bol suyla yıkanmalı daha sonrasında ise sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli. Yanan yerdeki oluşan su toplanan bölgedeki şişkinlikleri kesinlikle patlatmamak gerekiyor. Eğer yanık, çok ciddiyse kesinlikle yetkili birimlere haber verilmesi gerekir. Yapılan farklı hatalardan birisi ise zehirlenmeler olabiliyor. Örnek vermek gerekirse evde temizlik esnasında tuz ruhundan zehirlenme vakaları olabilir. Burada da hasta kesinlikle kusturulmaz. Çünkü tuz ruhu çok yakıcı bir madde olduğu için hasta kustuğu zaman yemek borusunu ve soluk borusunu zedeler. Bu yüzden hastaya daha çok iyilik edeceğim derken kötülük etmiş olursunuz” şeklinde konuştu.
“Kesinlikle ilk yardım eğitimi almış kişiler tarafından kalp masajı yapılması gerekir”
Kalp masajının ilk yardım eğitimi almış kişiler tarafından yapılması gerektiğini vurgulayan Özütemiz, “Acil durumlarda bir hastanın solunumu ve kalbi durmuş, nabzı atmıyorsa, kesinlikle ilk yardım eğitimi almış kişiler tarafından kalp masajı yapılması gerekir. Ama hastanın solunumu varsa veyahut da nabzı atıyorsa kesinlikle kalp masajı yapılmaz. Yapıldığı takdirde çalışan kalp de durur. Çoğu kişi sağ göğsün üstüne yapıyor, çoğu sol tarafta kalp var üzerine yapılır mantığıyla gidiyor. Ama bunların en büyük tehlikesi ise bilinçsiz yapılınca göğüs kafesinin kırılmasına neden olur. Bunlar genellikle acile giden ciddi vakalardan bir tanesidir” diye konuştu.
