Geniş yayla, mera ve çayır alanlarının bulunduğu Ağrı, büyükbaş hayvancılık denildiği zaman ilk akla gelen kentlerden birisi. Hayvancılık, kent ekonomisinde önemli bir yere sahip. Kentte, Çiftçi Koruma Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı 27 bin 447 kişi bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 yılı verilerine göre kentte 986 manda, 320 bin 66 sığır, 67 bin 182 kıl keçisi ve 1 milyon 309 bin 610 yerli koyun bulunuyor. Son yıllarda ekonomik krizin etkisiyle hayvancılık yok olmaya başladı. Yem ve saman fiyatlarındaki artış, gübre ve bakım maliyetlerinin yükselmesi kentteki hayvancılığı olumsuz etkiledi.
MALİYETLER ARTTI
Hamur ilçesine bağlı köyde besi hayvancılığı yapan Hikmet Adıgüzel (48), "Hayvancılık çok zorlu bir iş. Fakat memleketimizin coğrafik koşulları başka işlere el vermediği için bizler de ağırlıklı olarak hayvancılık yapıyoruz" dedi.
Adıgüzel, "Kentin sert ikliminden dolayı hayvanları yılın 6 ayı dışarıda, 6 ayı ise kapalı alanda besliyoruz. Bu yıl hayvanlar için 80 ton saman, 140 ton küspe, 200 çuval yem, 50 çuval da arpa aldım. Hayvanları günde iki kez besliyoruz. Yine temizlik, su ve diğer tüm ihtiyaçlarını da gün içerisinde karşılıyoruz” diye kaydetti.
Her yıl maaliyetlerin arttığına dikkati çeken Adıgüzel, "50 hayvana günlük 900 kilo saman veriliyor. Bunun yanında 100 kilo yem veriyoruz. 7 el arabası küspe veriyoruz. 30 kilo da arpa veriyoruz. Bugün bir ton biçerdöver samanı 2 bin 500 TL olmuş. Yonca samanı ise 6 bin 500 TL’ye çıkmış. Arpa 4 bin 700 TL’dir. 50 kiloluk yem çuvalını ise 650 TL’ye alıyoruz. İlaç fiyatları geçen yıla oranla yüzde 100 arttı. En çok kullandığımız ilaç şap aşısıdır. Bunu da devlet yapıyor. Geçen yıl hayvan başına bin 500 TL’ye yaparlardı bu yıl ise 2 bin 500 TL’ye yapıyorlar. Yine hayvan parazitlenmesin diye ayrı ilaç veriyoruz. Hayvanın kendini toparlaması için ayrı bir ilaç veriyoruz. Geçen yıl bir hayvan için yaptığım 15 bin TL masraf bu yıl en az yüzde 40 oranında arttı. Arpayı geçen yıl 3 bin 700 TL’ye aldı. Arpanın fiyatı 4 bin 700 TL’ye yükseldi. Yemin çuvalı 400 TL'den 650 TL’ye yükseldi. Bundan dolayı giderek hayvan sayısını azaltıyoruz" diye konuştu.
'MALİYET DÜŞÜRÜLMELİ, DESTEK ARTMALI'
Devletin verdiği desteğin yetersiz olduğunu söyleyen Adıgüzel, "Bizim bölgemizde manda ve buzağı için destek veriliyor. Geçen yıl 750 TL’ydi. Bu yıl bin TL’ye çıkarıldığı söyleniyor. Bu neye yarayacak?” diye kaydetti. Yaşadıkları sorunların başında canlı hayvan ve et ithalatı olduğunu kaydeden Adıgüzel, "Dışarıdan getirildiği zaman bizler kendi hayvanımızı satamıyoruz. Girdi maliyetleri artarken hayvanımızı satamıyoruz. Bundan dolayı hep zarar ediyoruz. İnsanlar artık hayvan besleyemez duruma geldi. Verdiği emeğin karşılığını alamıyor. Her yıl parası eriyor. Her şeyi dışardan alan bir insan kesinlikle hayvan besleyemez. Girdi maliyetleri düşürülmeli, destek artmalı" ifadelerini kullandı.