Erzurum'un Tortum ilçesinde bulunan Soğukluk Mağarası, sıcaklığın yaz-kış sabit sıfır derece olarak ölçüldüğü nadir doğal alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Bu özelliği sayesinde mağara, yaz aylarında adeta bir doğal soğuk hava deposu işlevi görüyor. Bölgedeki hava sıcaklıkları 30 dereceyi aşsa da mağara içindeki hava, insanı üşütecek kadar soğuk kalıyor.
Pehlivanlı Mahallesi sakinleri, evlerinde buzdolabı bulunmasına rağmen su, sebze ve meyve gibi günlük tükettikleri gıdaları Soğukluk Mağarası'nda saklamayı tercih ediyorlar. Mağaranın karşısında bulunan alabalık tesisinin işletmecisi Ali Koçak, mağaranın tarihi geçmişine vurgu yaparak, “200-250 yıl önce atalarımız burada barut yapımında kullanılan kükürt çıkarıp satarak geçimlerini sağlardı. Mağaranın üzerinde barutun hammaddesinin çıkarıldığı ocaklar vardı. Büyüklerimiz, dağın altında büyük bir göl olduğunu ve buradaki serinliğin dışa vurduğunu anlatırlardı,” dedi.
Tarihi ve doğal özellikleriyle Soğukluk Mağarası, bölge halkı için önemli bir yer tutuyor ve ziyaretçilerini etkilemeye devam ediyor.
