12 Zilkade 1303 (1886) tarihli belgede, Erzurum İstihkam İnşaat Komisyonu Başkanı Mirliva Şahap Paşa’nın, kış mevsimi nedeniyle durdurulan inşaat çalışmalarının ardından İstanbul’a dönme izni aldığı belirtiliyor. Osmanlı Devleti’nin stratejik bölgelerindeki askeri projelerinin planlanmasında mevsimsel faktörlere dikkat ettiği bu yazışmayla yeniden gündeme geldi.
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Erzurum Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Tarihçi Taner Özdemir, Osmanlı’nın askeri hazırlıklarındaki titiz planlamayı vurguladı. Özdemir, “Erzurum gibi sert kışların yaşandığı bölgelerde askeri tahkimat inşaatlarının durması, coğrafi şartların askeri planlamayı nasıl etkilediğini gösteriyor. Mirliva Şahap Paşa’nın İstanbul’a dönmesi, sadece bir izin değil, gelecek bahar mevsimi için yapılacak hazırlıkların bir parçası olarak düşünülmeli” dedi.
Kış Şartları Askeri Projeleri Erteledi
Erzurum’da yürütülen tahkimat çalışmalarının kış şartları nedeniyle Eylül ayı itibarıyla durdurulacağı belgede açıkça belirtiliyor. Mirliva Şahap Paşa, İstanbul’a dönerek, inşaatların bahar ayında yeniden başlaması için gerekli malzemeleri ve hazırlıkları yapmakla görevlendiriliyor. Taner Özdemir, “Osmanlı Devleti, her askeri projede büyük bir titizlikle hareket ederdi. Mevsimsel koşullar askeri faaliyetlerde kesintiye yol açsa da, gelecek sezon için hazırlıklar yapılırdı. Bu durum da Osmanlı askeri stratejisinin ne kadar planlı olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Padişah Onayıyla Dönüş
Belgelerde, Mirliva Şahap Paşa’nın İstanbul’a dönüşünün Padişah’ın onayıyla gerçekleştiği ve bahar mevsiminde yeniden Erzurum’a dönerek inşaatları devam ettireceği ifade ediliyor. Bu da Osmanlı Devleti’nde askeri projelerin sıkı bir merkezi kontrol altında yürütüldüğünü bir kez daha ortaya koyuyor. Tarihçi Taner Özdemir, bu süreci değerlendirirken, “Padişah onayı olmadan hiçbir önemli karar alınmadığını görüyoruz. Bu, devlet yönetiminde merkeziyetçi anlayışın ne kadar güçlü olduğunu ve askeri projelerin padişah tarafından bizzat kontrol edildiğini gösteriyor” dedi.
Mirliva Şahap Paşa’nın, baharda Erzurum’a dönerek inşaatlara yeniden başlaması bekleniyor. Bu belgeler, Osmanlı Devleti’nin askeri projelerdeki detaylı planlama sürecini ve disiplinli yapısını gözler önüne seriyor.
