Türkiye’de sokakta yaşayan hayvanlarının durumu, her geçen gün daha da karmaşık bir hal almakta ve çeşitli etik, ekonomik ve toplumsal tartışmaları beraberinde getirmektedir. Kamuoyunda sokak hayvanlarının barınaklara alınması ve sahiplendirilemeyenlerin uyutulması üzerine yapılan tartışmalar, hayvanseverlerin büyük tepkisini çekmiş durumda. Bir pati sever olarak, durumu tüm yönleriyle düşünmeye çalışıyor ve çözüm önerileri bulmaya çalışıyorum. Bir pati sever dışında, kamu gözetmeni olarak bu süreçte yerel yönetimlerin ve devletin sorumlulukları, ekonomik ve sosyal boyutlar, dini ve hukuki perspektifleri ele almaya çalışacağım.
Doğayı tahrip ederek kendimiz dahil tüm canlıları beton bir dünyaya mahkum etmiş bizler nasıl düşünmeliyiz?
Beton süreci olarak ele alabileceğimiz şehirleşme süreci, doğanın ve doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesine yol açmakta, bu da tüm canlıları bir noktada etkilemektedir. Doğada yaşam alanlarının yok edilmesi, hayvanları şehir merkezlerine ve sokaklara itmektedir. Şehirler, hayvanların doğal yaşam alanlarına uygun olmayan bir yapıdadır. Sokaklar, hayvanların yaşaması için uygun koşulları sunmamaktadır; açlık, susuzluk, hastalık ve insanlardan gelen tehditlerle dolu bir yaşama mahkum ettiğimiz bu patiler, bizden sadece sevgi ve sorumluluk beklemektedir.
Sokakta yaşayan hayvanlar, günlük yaşamlarında açlık ve hastalıklarla sürekli mücadele halindedir. Doğal besin kaynaklarından mahrum kalan bu hayvanlar, yiyecek bulmak için çöp kutularını karıştırmakta, bu da onları daha fazla tehlikeye atmaktadır. Hastalıklar ise hızlı bir şekilde yayılmakta ve sokakta yaşayan hayvanlarının sağlığını tehdit etmektedir. Yetersiz veteriner hizmetleri ve ekonomik zorluklar, bu hayvanların gerekli tedavileri almasını engellemektedir. Hak olarak gördüğümüz çöpten yesinler anlayışı insani bir anlayış olmamak ile birlikte, patilerin güvenli bir alan, temiz su ve mama almadıkları her saniye bizi onlara karşı daha da mahcup hissettirecek, yüreğimize siyah noktayı işleyecek ve inandığımız değerde hak ile ölerek Allah’ın karşısına çıkaracaktır.
Peki insanlar neden uzak kalıyor?
Her bir hayvan severe olmuştur ki keşke şu hayvana bir şeyler daha verebilsem, keşke sokakta gördüğü bir hayvanın en ufak sıkıntısında koşa koşa veterinere götürebilse. Yabancı gelmedi değil mi?
Sorun yine ama yine maalesef ekonomi…
Ülkede olan ekonomik dar boğaz durumu, halka zor anlar yaşatırken, hayvanlarda maalesef nasipleri yine ama yine olumsuz olarak alıyorlar. Veteriner hizmetlerinin maliyeti, pek çok kişinin hayvanlardan uzak durmasına neden olmakta ve hayvanseverler bile, yüksek veteriner ücretleri ve hayvan bakımı maliyetleri yüzünden yeterince hayvana yardım edememektedir. Devletin, veteriner hizmetleri ve hayvan hastaneleri konusunda acil projeler üretmesi gerekmektedir. Ücretsiz veya düşük maliyetli veteriner hizmetleri sunarak, sokak hayvanlarının sağlık sorunlarının önüne geçilebilir ve bu bile hayvanların sahiplenmesi noktasında büyük bir teşvik olur.
Peki barınaklar? Mevcut barınaklar, sokak hayvanlarının ihtiyacını karşılamaktan uzak. Kapasite sorunları ve yetersiz yaşam koşulları, barınaklardaki hayvanların sağlık ve refahını olumsuz etkilemekte. Barınakların koşulları iyileştirilmediği sürece, sokakta yaşayan hayvanların barınaklara alınması kalıcı bir çözüm olamaz. Türkiye’de zaman zaman çıkan barınak haberleri de işin içine tedirginlik katınca, barınak işi denetlenmesi ve kapasitelerinin artırılması, ayrıca daha refah ve daha sağlık odaklı çalışmalarının elzem olmasını gerektiriyor. Türkiye’de bunu yapan birkaç belediye var. Bunlarda da eksik vardır ancak başlanılan proje ve planlama bile olması gereken durumu özetler nitelikte.
Uyutma Önerisi ve Etik Tartışmalar
Sokak hayvanlarının uyutulması önerisi, hayvan hakları açısından büyük bir etik sorun teşkil etmektedir. Hayvanların yaşam hakkı, temel bir hak olarak kabul edilmelidir. Hayvanseverler ve sivil toplum kuruluşları, hayvanların yaşam hakkını savunurken, bu hakka saygı gösterilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Dini perspektiften bakıldığında, İslam dininde hayvanlara iyi davranmak ve onlara zarar vermemek önemli bir prensiptir. Hayvanların yaşam haklarına saygı göstermek, dini bir sorumluluk olarak kabul edilmelidir. Bu bağlamda, sokak hayvanlarının uyutulması yerine, onlara daha iyi yaşam koşulları sunacak çözümler aranmalıdır.
Sokakta yaşayan hayvanlar sorununa kalıcı ve etik çözümler bulmak için aşağıdaki önerileri sunabiliriz:
Mevcut barınakların koşulları iyileştirilmeli ve yeni barınaklar inşa edilmelidir. Barınaklardaki hayvanların yaşam kalitesini artırmak için gerekli önlemler alınmalıdır. Barınaklar, sadece geçici barınma yerleri değil, aynı zamanda hayvanların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürdürebileceği alanlar olmalıdır.
Sahiplendirme süreci kolaylaştırılmalı ve teşvik edilmelidir. Hayvan sahiplenmek isteyen bireyler için eğitim programları düzenlenmeli ve sahiplendirilen hayvanların takibi yapılmalıdır. Sahiplendirme sürecinin kolaylaştırılması, daha fazla hayvanın ev bulmasına yardımcı olacaktır.
Sokakta yaşayan hayvanlar konusunda toplumsal farkındalık artırılmalı ve hayvanlara yönelik olumlu tutumlar teşvik edilmelidir. Bu amaçla, okullarda ve çeşitli topluluklarda eğitim programları düzenlenebilir. Toplumun, sokak hayvanlarına karşı daha duyarlı ve bilinçli hale gelmesi, bu sorunun çözümünde önemli bir adım olacaktır.
Hayvanseverlerin ve gönüllülerin desteği ile barınaklarda ve sokaklarda yaşayan hayvanlara yönelik yardım programları oluşturulmalıdır. Bu programlar, hayvanların bakımını ve sağlık hizmetlerini iyileştirebilir. Gönüllülerin, sokakta yaşayan hayvanlara yardım etme sürecine aktif olarak katılmaları teşvik edilmelidir.
Hayvan hakları konusunda yasal düzenlemeler yapılmalı ve mevcut yasalar daha etkili bir şekilde uygulanmalıdır. Hayvanlara kötü muamelede bulunan kişilere yönelik cezalar artırılmalıdır. Yasal düzenlemeler, hayvanların haklarını koruma ve kötü muamelenin önüne geçme noktasında önemli bir rol oynayacaktır.
Sokakta yaşayan hayvanları doğada daha iyi yaşam koşullarına sahip olabilmesi için, yüksek ekolojik alanlar oluşturulmalıdır. Bu alanlar, hayvanların doğal yaşamlarını sürdürebileceği, yiyecek ve su kaynaklarına erişebileceği güvenli bölgeler olmalıdır. Doğal yaşam alanlarının korunması ve genişletilmesi, sokak hayvanlarının şehir yaşamına uyum sağlamalarını kolaylaştıracaktır.
Hayvanseverlerin, sokak hayvanlarına daha fazla yardımcı olabilmesi için ekonomik destek ve teşvikler sağlanmalıdır. Hayvan bakım masraflarının karşılanması, veteriner hizmetlerinin ücretsiz veya düşük maliyetli sunulması gibi teşvikler, daha fazla hayvanseverin sokak hayvanlarına yardım etmesini sağlayacaktır. Ekonomik destek, hayvanseverlerin sorumluluk almasını kolaylaştıracak ve daha fazla hayvana ulaşmalarını mümkün kılacaktır.
Yerel Yönetimlerin Rolü ve Projeler
Yerel yönetimler, sokakta yaşayan hayvanlar konusunda aktif bir rol oynamalı ve kapsamlı projeler geliştirmelidir. Belediyeler, barınakların koşullarını iyileştirebilir ve sahiplendirme sürecini teşvik edebilir. Ayrıca, toplumsal bilinçlendirme çalışmaları ve gönüllü destek programları için belediyeler öncülük yapmalıdır.
Yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerle işbirliği içinde çalışmalıdır. Sokakta yaşayan hayvanlar sorununa yönelik projelerin başarısı, bu işbirliği ve koordinasyon ile mümkündür. Belediyeler, hayvanseverlerle birlikte çalışarak, sokakta yaşayan hayvanların yaşam koşullarını iyileştirecek çözümler üretebilir. Ayrıca belediyeler bünyesinde yapılan hizmetlerin planlanasında hayvan haklarına yönelik hizmet planlarının olması da önem arz etmekte.
Sokakta yaşayan hayvanlar sorunu, sadece bir hayvan hakları meselesi değil, aynı zamanda toplumsal bir sorundur. Sokakta yaşayan hayvanların barınaklara alınması ve uyutulması gibi öneriler, etik ve vicdani açıdan büyük tartışmalara yol açmaktadır. Ancak, bu soruna kalıcı ve etik çözümler bulmak mümkündür. Aşılama kampanyaları, barınakların iyileştirilmesi, sahiplendirme teşvikleri, toplumsal bilinçlendirme, gönüllü destek programları ve yasal düzenlemeler gibi öneriler, sokakta yaşayan hayvanların yaşam koşullarını iyileştirebilir ve toplumsal huzuru artırabilir. Sokak hayvanları konusunda duyarlı bir toplum olarak, bu soruna ortak bir çözüm bulmak için hep birlikte çalışmalıyız.
Hayvanların yaşam hakkına saygı duyan ve onları koruyan bir toplum inşa etmek, hepimizin sorumluluğudur. Sokakta yaşayan hayvanların barınaklara alınması ve uyutulması gibi tartışmalı öneriler yerine, daha insancıl ve sürdürülebilir çözümler üretmek için el ele vermeliyiz. Unutmayalım ki, hayvanların yaşam hakkı, bizim de insanlık onurumuzun bir parçasıdır