1994’ten beri Iğdır’da gümüş ve tespih işçiliği yapan Haydar Göl, mesleğe başlama hikayesini ve tespihin bölgedeki kültürel önemini paylaştı. Göl, annesinin desteğiyle başladığı bu meslekte yıllar içinde yaşanan değişimleri ve karşılaştığı zorlukları anlattı.
“Anneme Borçluyum”
Haydar Göl’ün tespihçilik serüveni, annesinin ona verdiği bir bilezikle başlar. Göl, duygusal bir anıyla başladığı bu yolculuğu şöyle anlatıyor: “Annem şu anda rahmetli oldu. Allah bütün öğrendiklerimize rahmet etsin. Ben bu ilk dükkanı açtığımda gümüş saat ve tespih merakı bende çok fazla vardı. Ama param yoktu. Annem dedi ki, ‘Oğlum bu işi madem yapıyorsun, bu bileziği al, bozdur, işini kur.' Annem çok meraklıydı bu işe. Onun sayesinde başladık.”
Iğdır'da Tespih Kültürü ve Potansiyeli
Haydar Göl, Iğdır’da tespih kültürünün güçlü bir yerinin olduğunu ifade ediyor. Erzurum’dan temin ettikleri oltu taşlarıyla yaptıkları tespihlerin satışları da oldukça iyi. Göl, işçiliklerini yapabilecekleri tüm süreçleri kendi atölyelerinde gerçekleştirdiklerini ancak "çok ince işçilik" konusunun Iğdır'da sınırlı imkanlar nedeniyle biraz daha zorlayıcı olduğunu belirtiyor. “Biz tespihin tamiratını yapıyoruz, ipi kırılırsa yapıyoruz. İmameler dediğimiz kısımları yapıyoruz. Püsküllerini, halkalarını da yapabiliyoruz. Ama ince işçilikte bazı zorluklar oluyor,” diyor Göl.
Tespihin Geçirdiği Değişim
Son yıllarda doğal taşlar ve kehribarın popülerliği, geleneksel oltu taşının yerini almakta. Göl, bu değişimi şöyle değerlendiriyor: “Oltu taşı 5-10 yıl öncesine kadar çok güzeldi. Ama şimdi kehribar ve doğal taşlar çıktı. Kehribar, oltunun pabucunu dama attı. Ama tesbih dediğimizde artık orijinaline ulaşmak çok zor. Mezatlarda, 20 liralık tesbihi 20 bin liraya satan çok müşteri oldu. Taştan anlamayanlar için bu çok riskli bir durum.”
Usta, Gençlere Tespih Kültürünü Anlatıyor
Haydar Göl, gençlerin tespih kullanma şekli hakkında da görüşlerini paylaşıyor: “Gençler tespihi sallıyorlar ama aslında tespih çekilir. Bu bir kültür, bir gelenek. Gençlerin bu geleneği öğrenmesi gerek. Tespih sadece bir takı değil, ruhani bir anlamı olan bir araçtır.”
